Diskdə faylların yerləşmə cədvəlləri
Sərt diskdə neçə fayl yerləşdirmək olar? Aşkardır ki, diskin həcmi nə qədər böyük, faylın həcmi nə qədər kiçik olsa sərt diskdə olan faylların sayı o qədər çox olar. Əvvəllər belə hesab olunurdu.
Sərt disklərin həcmi çox böyüdükcə qəribə problemlər yaranmağa başlayır. Bilirik ki, hər faylın öz ünvanı var. Bu ünvan faylların yerləşmə cədvəlində iki bayt həcmində qlduqda ədədlə yazılmışdır, yəni bu yazılışa 16 bit sərf olunmuşdur (yeri gəlmişkən, bu cədvəli ona görə FAT16 adlandırılar FAT – FILE Allocation Table). Bilirik ki, 16 bitin köməyi ilə 65 536 cür müxtəlif ünvan yaratmaq olar. Bu o deməkdir ki, sərt diskdə 65 536- dan çox müxtəlif ünvan ola bilməz, yəni 65 536- dan çox müxtəlif fayl yerləşdirilə bilməz.
Sərt disklərin həcmi çox böyükdür, bu qədər ünvan onlar üçün azdır.
Məsələn əgər diskin həcmi 2 Qbaytdırsa (FAT16)
onda hər ünvanda 2 QB\65 536=32 KBayt (32 768 bayt) həcmində informasiya yazıla bilər.
Məsələn, təsəvvür edin ki, şəhərdə 32 768 otaqlı mənzillər tikilir. Bu böyüklükdə yerdə bütöv bir ordunu yerləşdirmək olar. Amma məlumdur ki, bu qədər sahəni üç nəfərlik ailə və hətta bir nəfər belə ala bilər. Faydalı şəkildə istifadə oluna biləcək sahənin rasional olmayan "xərclənməsidir”, elə deyilmi? Insanlar bir- birinin yanında yerləşdirmək olur, fayllarla isə belə işləmək olmur, çünki, hər faylın özünəməxsus ünvanı var, yəni müəyyən cığırlarda, müəyyən sektorlarda ancaq bir fayl üçün ayrıldıqda bu sahə yalnız ona məxsus olur. Ünvanı qeyd olunmuş bu hissədə nə qədər yer boş yer qalsa belə, oraya başqa fayl yazmaq olmaz.
Biz yeni ölçü vahidi daxil etmiş olduq. Bu ünvanlanan sahənin ən kiçik ölçüsüdür. Belə bir ölçü vahidi var və o klaster adlanır. Hesablamaya görə həcmi 2 QB olan "vinçester"də klastrın informasiya tutumu 32 Kbayt - dır. Diskin həcmi kiçikdikcə klastrın həcmi də kiçilir. Həcmi 1QB olan diskdə klastrın informasiya tutumu 16 KBayt – dır
Müasir diskdə klaster sektordan çox böyükdür. Bir klasterda onlarla sektor yerləşə bilər və fayl nə qədər kiçik olursa- olsun, o bütöv bir klasteri tutur, istifadə olunmayan bütün sektorlar isə boş qalır.
Windows 98- dən başlayaraq vinçesterdə faylların ünvanlarının yazılışının FAT 32 adlanan yeni sistemindən də istifadə edilməyə başladı. Adından göründüyü kimi bu sistemdə ünvanlar 4 baytla (32 bitlə) yazılır.
4 294 967 296 ünvan
2 GB =2 1474 83 648 bayt 2 1474 83 648/4 294 967 296=0.5
Bu sistemdə klastrın ölçüsü kiçik olduğu üçün rasional olmayan itkilər azalır.
Fat 32 fayl sistemi ilk dəfə Windows 98 əməliyyat sistemində istifadə olunmuşdur. Qeyd etdiyimiz kimi, bu sistem "vinçestr"ın informasiya tutumunda rasionla çəkildə istifadə etməyə imkan yaradır.
Windows - 2000 və Windows - XP sistemlərində NTFS fayl sistemindən istifadə edilirdi. Çünki bu sitem başqa fayl sistemlərində olmayan imkanları təqdim edir: Şifrələmək, fayl və qovluqlarla işin məhdidiyyətini dəyişmək, böyük tomlarla (diskdə bir neçə tom ola bilər və ya tom bir neçə diskdə yerləşə bilər!) işləmək, hissələrə ayrılmış fayllarla işləmək, informasiyanı sıxmaq (sitem arxivi), disklər üçün məhdudiyyətləri təyin etmək, qoşulma nöqtəsi seçmək, ...
Disk və ya disk hissəsi ilə MS – Dos, Windows – 95, Windows – 98, Windows - Millenium Edition və Windows NT 4.0 kimi sistemlərlə birgə işləmək üçün onlar FAT fayl sistemində olmalıdır. Yəni bu sistemlər NTFS fayl sistemini görmürlər !!!
| 
